Utrum materia per quodcumque agens possit separari a forma (Vat. lat. 869, f. 74ra-b):
“Secundum quod praemitto est quod ‘esse’
multipliciter dicitur, et est alterius rationis ut dicitur de forma et de
materia. Et principalius et perfectius dicitur de forma quam de [d. f. q. iter.] materia, et hoc [sequitur exp.] habetur a philosopho II De anima secundum antiquam
translationem, ubi dicitur sic: cum unum et esse multipliciter dicatur, quod
proprie actus est. Sed quia ex isto secundo dicto posset inferri oppositum eius
quod teneo, scilicet quod materia non dicat aliquam entitatem formaliter, sic
arguendo: quando aliqua analogantur in aliquo et illud primo et formaliter
reperitur in uno et in aliis non nisi per quandam attributionem, sicut patet de
sanitate, quae realiter et formaliter est in animali, in aliis autem, puta in
potione vel urina, non est formaliter. Si ergo esse analogice dicitur de
materia et forma, cum proprie et formaliter dicatur de forma, non dicetur de
materia nisi in quadam attributione ad formam, et ita, circumscripta forma,
materia non habebit aliquod esse.
Ideo sciendum est quod etsi secundum aliquod
genus analogiae sic fit quod illud in quo aliqua analogantur non habeat esse
realiter et formaliter nisi in uno et in aliis non nisi per quandam
attributionem, sicut patet in exemplo adducto, tamen non est hoc verum
universaliter, sicut patet, nam non obstante quod ens analogice inveniatur in
Deo et in creatura, esse tamen formaliter reperitur in creatura. Simile etiam
est de bonitate et sapientia et aliis perfectionibus quae licet analogice
dicantur de Deo et creatura formaliter et principaliter reperiantur in Deo,
nihilominus tamen formaliter dicuntur de creatura. Idem etiam apparet de
substantia et accidente, de quibus etsi analogice dicatur ens et principaliter
dicatur de substantia, non tamen substantia est tota entitas formaliter sed
etiam accidens formaliter dicitur ens.
Ad cognoscendum autem quando illud in quo plura
analogantur sic se habeat quod tantum in uno reperiatur formaliter, sive tantum
de uno dicatur formaliter, et puta de illo de quo dicitur principaliter et de
aliis non dicatur formaliter sed per quandam attributionem, et quando dicatur
de illis pluribus formaliter quae analogantur in eo licet principalius de uno
quam de alio, do talem regulam: quandocumque illud in quo plura analogatur est
tale quod, non obstante tali analogia eius, tamen conceptus dictus de pluribus
dicitur secundum unam rationem de eis, ita quod tali analogiae est
compossibilis univocatio universaliter omne tale in quo plura analogantur. Hoc
modo etsi principalius dicatur de uno quam de aliis, nihilominus tamen
formaliter dicitur de utroque, et hoc modo se habet genus respectu specierum et
ens respectu substantiae et accidentis et etiam respectu Dei creaturae, sicut
diffuse declaratum est in prima Quaestione
ordinaria. Quando autem illud in quo
plura analogantur est tale quod eius conceptus non est eiusdem rationis in
illis quae analogantur in eo, sic dicitur principaliter de uno quod solum de
illo dicitur formaliter, de aliis autem non nisi per quandam attributionem, et
ita est in exemplo quod adducebatur; sic non dicitur analogice sanitas de
animali et potione quod conceptus sanitatis non est eiusdem rationis, ut
dicitur de animali et potione et urina, nam sanitas ut dicitur de animali
accipitur pro aequalitate humorum, ut autem dicitur sanitas de urina accipitur
pro quadam significativo sanitatis ut dicitur de potione accipitur pro quodam
causatio sanitatis constat autem quod isti tres conceptus sunt diversi et non
sunt eiusdem rationis et ideo sanitas ut dicit aequalitatem humorum inon
reperitur formaliter nisi in animali in aliis autem non nisi per attributionem
ad istam sanitatem.”
No comments:
Post a Comment